24 Mayıs 2015 Pazar

Fütürizm Akımı

Fütürizm, 20. yüzyılın başlarında İtalya'da orataya çıkmış bir sanat akımıdır. Genel olarak büyük bir İtalyan fenomeniydi. Fakat o dönemde, başta Rusya ve İngiltere olmak üzere daha birçok ülkede paralel hareketler ortaya çıkmıştır.

Edebiyatta Fütürizm

Bu akımın öncüsü ve şefi İtalyan şair, romancı, oyun yazarı ve yayın yönetmeni Filippo Tommaso Marinetti'dir. Marinetti’nin 1909’da Paris’te "Le Figaro" gazetesinde yayımladığı manifesto futurisita (Fütürizm Bildirisi) gelecekçiliğin manifestosu oldu. Bildiride, "Bizler müzeleri, kütüphanelerin yerle bir edip ahlakçılık, feminizm ve bütün yararcı korkaklıklarla savaşacağız" deniyordu. Bu geçmişin bütünüyle reddi demekti. Aynı bildiride, "Biz dünyadaki gerçekten sağlıklı tek şeyi, yani savaşa ve ölüme götüren güzel düşünceleri yüceltiyoruz" sözleri, siyasal alanda o dönemde gelişen faşizmden yana bir tavrın da açık göstergesiydi.
Süratin üstünlüğünü iddia ve ilan eden Marinetti, bir yarış arabasının Samothrake zaferi (Yunan heykeli)nden daha güzel olduğunu ve buna ek olarak da: "Mutlak içinde yaşıyoruz, çünkü "her yerde hazır ve nazır olan" edebi sürati biz yarattık" demiştir.
Gelecekçiliğin kurucusu Marinetti, Avrupa’da birçok yazarı etkiledi. Rusya’da Velemir Hlebinikov ve Mayakovski gelecekçiliğe yöneldi. Rus gelecekçiler kendi bildirgelerini yayınladı. Puşkin, Tolstoy, Dostoyevski reddedildi. Şiirde sokak dilinin kullanılması istendi. 1917 Ekim devriminden sonra da gelecekçi akım güçlendi. Mayakovski’nin ölümüne kadar etkisini sürdürdü.
İtalya’daki gelecekçiler ilk şiir antolojisini 1912’de yayımladı. Gelecekçilik faşizm ile özdeşleşti. Ve 1920’lerin ortalarına doğru etkisini yitirdi. Eserlerinde mantıklı cümleler kurmayı reddeden gelecekçilerin parolası, "sözcüklere özgürlük"tü. Ezra Pound, D. H. Lawrence ve Giovanni Papini de bu akımdan etkilenen yazarlardır.

Cubo-Fütürizm

1913 yılında itibaren Rusya'da Kübizm'e etki eden ve gelişteren, Rus Fütürizmi'nin temel okuludur.
Cubo-Fütürizm Kübizm'in formları ve Fütürizm'in dinamikliğini esas almıştır. Kazimir Malevich tarzı geliştiren kişidir ve bu tarzı 1912'de imzalanan fakat 1913 yılında yapıldığı bilinen "The Knife Grinder" isimli eserinde görülebilir. Fakat Kazimir Malevich Suprematizm olarak adlandırılan ve objektif olmayan bir tarz benimseyerek bu tarzı reddetmiştir.

Tanınmış Fütürist Sanatçılar

  • Giacomo Balla, ressam
  • Umberto Boccioni, ressam, heykeltraş
  • Anton Giulio Bragaglia, ressam
  • David Burliuk, ressam
  • Vladimir Burliuk, ressam
  • Mario Carli, şair, deneme yazarı, roman yazarı, diplomat ve gazeteci
  •  Carlo Carrà, ressam
  • Ambrogio Casati, ressam
  • Primo Conti, ressam
  • Tullio Crali, ressam,
  • Luigi De Giudici, ressam
  • Fortunato Depero, ressam
  • Gerardo Dottori, ressam, şair ve sanat eleştirmeni
  • Filippo Tommaso Marinetti, şair
  • Vladimir Mayakovsky, şair
  • Angiolo Mazzoni, mimar
  • Aldo Palazzeschi, yazar
  • Giovanni Papini, yazar
  • Luigi Russolo, ressam, müzisyen
  • Antonio Sant'Elia, mimar
  • Hugo Scheiber, ressam
  • Gino Severini, ressam
  • Bela Kadar, ressam
  • Mario Sironi, ressam
  • Ardengo Soffici, ressam ve yazar
  • Nazım Hikmet Ran, Yazar ve şair

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder